maandag 28 december 2015

Gerard Fieret (1924-2009)


(klik op de afbeelding voor een vergroting)

Een jongetje met zijn poes. Een tijdloos beeld, gemaakt ergens in de jaren zeventig door Gerard Fieret, fotograaf uit Den Haag. De foto is niet van nu, dat is duidelijk. Maar de pose van het kind met zijn huisdier in zijn armen is tijdloos. Ook over vijftig jaar is dit beeld nog hetzelfde. Veel dingen veranderen, maar dit niet.

De imperfectie van de foto, de grote vlekken, krassen, de vergeelde kleur van het papier en het weinige contrast maken het beeld nog mooier.
Wat opvalt zijn de letters op het truitje van het jongetje. In eerste instantie dacht ik dat het een opdruk was. Zoals je vaker op kleding ziet. Maar hadden ze dat toen ook al? Wanneer je beter kijkt zie je dat het een afdruk van een stempel is, met de naam en adresgegevens van de fotograaf. Bizar, om je eigen werk zo toe te takelen is het eerste dat in je opkomt. Maar wanneer je de geschiedenis van Fieret induikt dan krijgt het stempel een andere betekenis.

Gerard Fieret had een zware jeugd. Zijn vader verliet het gezin toen hij twee was. En omdat zijn moeder niet in staat was om voor hem te zorgen, belandde hij in pleeggezinnen en later in tuchthuizen. Ondanks die struggle for life moet hij toch een talent in zichzelf hebben ontdekt, want Gerard Fieret wilde naar de Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Hij schilderde en tekende.

Het moet een hoogtepunt voor hem zijn geweest toen hij werd aangenomen. Maar opnieuw sloeg het noodlot toe: de Tweede Wereldoorlog brak uit en hij werd tewerkgesteld in Duitsland.
Maar hij overleefde het en wederom meldde hij zich bij de academie. Zijn opleiding maakte hij nooit af. Halverwege de jaren zeventig begon Fieret te fotograferen. Met een kleinbeeldcamera op zak liep hij door de stad om vooral vrouwen vast te leggen. Dat zijn ook de meeste foto's die boven water komen als je zijn naam googelt. In de jaren daarna krijgt hij langzaam succes. Zijn werk wordt tentoongesteld in het Gemeentemuseum in Den Haag en in 1976 in het Van Abbemuseum in Eindhoven.

En dan gebeurt er iets met hem: hij krijgt waanideeën en denkt dat men zijn werk wil stelen. Zou er een concrete aanleiding zijn geweest voor zijn schizofrenie? Of was het het langzaam opkomende succes waarvan hij bang was dat hij het zou verliezen? Of was het 'gewoon' zijn moeilijke leven dat achter hem lag? Om diefstal van zijn werk te voorkomen begint hij met het bestempelen van zijn foto's. Met stiften en grote inktstempels bewerkt hij de beelden, een onuitwisbare handtekening.

Ergens halverwege de jaren zeventig stopt hij met fotograferen. Hij wordt een beetje een zonderling en wijdt zich nog maar aan één ding: de verzorging van duiven. Met twee grote emmers gevuld met graan trekt hij dagelijks de stad in om ze te voeren. Met zijn lange witte baard en zijn onverzorgde uiterlijk lijkt hij meer op een zwerver dan een bekend fotograaf. Fieret belandt uiteindelijk in een verzorgingshuis waar hij in 2009 overlijdt.

Terug naar het jongetje en zijn poes. En terug naar dat stempel. Een grote vlek midden in het beeld. Alsof het leven zelf een keiharde afdruk op de foto heeft achtergelaten. Maar met de levensgeschiedenis van Fieret in je achterhoofd maakt de stempel het beeld completer en krijgt het meer lading. Het jongetje, dat zelf nog afhankelijk is en toch al een beschermende rol vervult. Terwijl het leven op de loer ligt met al z'n onuitwisbare en onvoorspelbare gebeurtenissen. Dat blijkt wel uit dat stempel.

zaterdag 12 december 2015

De gifjes van Jean Philippe de Tonnac

De Fransman Jean-Philippe de Tonnac is op twitter de koning van de GIF. Die afkorting staat voor Graphic Interchange Format, een plaatje of filmpje dat slechts een paar kb's zwaar is en daarom vooral op internet wordt gebruikt. Als filmpje word je er soms tureluurs van omdat ze continu worden geloopt. Maar dat dat soms ook heel mooi kan zijn bewijst Jean-Philippe met zijn gifjes.

Onderstaand filmpje is kortgeleden door hem gepost. Ik vind het een mooi gifje. Het is een beetje duister en sereen. De blik van de vrouw, de dans. Het is mooi en droevig tegelijk: de man (wiens gezicht niet in beeld komt) en de vrouw die berustend voor zich uit staart terwijl ze emotieloos om elkaar heen draaien. Een dans die tot in de eeuwigheid wordt herhaald.


twitteraccount van Jean Philippe de Tonnac