De Ursonate van Kurt Schwitters vertolkt door Jaap Blonk

In 1986 nam stemkunstenaar Jaap Blonk de Ursonate van Kurt Schwitters op. Voor de uitgave van de grammofoonplaat – op het BV Haast-label van toeteraar Willem Breuker – was toestemming van de erven Schwitters nodig. Willem Breuker vond de procedure te lang duren (Willem Breuker: ‘ze kunnen een dikke lul krijgen’ ) en bracht de plaat zonder het vereiste ja-woord uit. De opname werd, kort nadat ze in de winkels lag, prompt verboden. 

In 2003 werd de in ’86 opgenomen uitvoering alsnog op cd uitgebracht, aangevuld met een live-versie, wederom vertolkt door Jaap Blonk. Het is één van de vreemdste muziekstukken die ik ken. De Ursonate wordt niet gezongen of gespeeld, de Ursonate is een opeenvolging van betekenisloze klanken voortgebracht door de menselijke stem. Een klankgedicht vol vreemde geluiden. Wanneer ik de cd draai vragen de meeste mensen beleefd doch dringend of de muziek kan worden afgezet. Men voelt zich ongemakkelijk bij het luisteren naar het stuk. En dat terwijl de Ursonate door de niet alledaagse (stem)geluiden juist zo leuk is. Het cd-boekje, vormgegeven door Piet Schreuders, bevat de complete tekst van het werk, dus er kan meegemurmeld, gepiept of gebromd worden. 

Over het internet surfend kwam ik terecht bij een stukje Ursonate dat Jaap Blonk liet horen in één van de uitzendingen van het radio-programma ‘Desmet live’. Een mooi fragment. In de uitzending werd Jaap Blonk ook geinterviewd.

• Uitzending van Desmet live met interview Jaap Blonk

Aanleiding voor dit stukje is Ingmar (het jongste redactielid van weblogamorf). Als een kleine klankdichter loopt hij rond en geeft hij zijn eigen Ursonate ten gehoor. Het Dada-tijdperk loopt echter op z’n eind: langzaam maar zeker zijn steeds meer ‘echte’ woordjes te horen...

Een fragment uit de Ursonate van Kurt Schwitters door Jaap Blonk: