Gerard Reve: Graf te Blauwhuis

Binnenkort verschijnt het eerste deel van de Gerard Reve biografie Kroniek van een schuldig leven, geschreven door Nop Maas. Geen idee of ik het boek ga kopen of überhaupt ga lezen.
Gek dat na het overlijden van Reve de glans van zijn werk er ook een beetje af is. De Avonden zal over een paar jaar nog wel worden gelezen, samen met één of twee andere boeken (Werther Nieland?), maar of de rest van zijn werk de tand des tijds zal doorstaan vraag ik me af. Misschien heeft het te maken met Reve's ironie, die bijna in elke alinea is terug te vinden, en die juist meer verborgen is in De Avonden en Werther Nieland. Misschien leven we 'nowadays' in een tijd waarin ironie flauw en passé wordt gevonden. Iedereen verkondigt zonder terughoudendheid zijn of haar mening, meestal zonder zelfspot of humor. Ironie ergert en irriteert en soms ben ik het daar ook wel mee eens. Vooral wanneer ironie een masker is waarachter men zich verschuilt, uit angst om iets van zichzelf te laten zien.

Niet alleen in Reve's proza maar ook in zijn gedichten spat de ironie van iedere pagina. Ik moet er nog steeds om (glim)lachen, maar opvallend is dat het eerste deel van wat ik zijn mooiste gedicht vind - Graf te Blauwhuis - juist ontdaan is van die grappenmakerij. Dat eerste stukje is serieus en de laatste regels 'Een kind nog. Dag lieve jongen.' bijna ontroerend. Is het daarom - naar mijn mening - zijn mooiste gedicht?

Graf te Blauwhuis
(voor buurvrouw H. te G.)

Hij rende weg, maar ontkwam niet,
en werd getroffen, en stierf, achttien jaar oud.
Een strijdbaar opschrift roept van alles,
maar uit een bruin geëmailleerd portret
kijkt een bedrukt en stil gezicht.
Een kind nog. Dag lieve jongen.

Gij, die koning zijt, dit en dat, wat niet al,
ja ja, kom er eens om,

Gij weet waarom het is, ik niet.
Dat Koninkrijk van U, weet U wel, wordt dat nog wat?

(1965)

Gerard Reve
Uit: Nader tot u

• Gerard Reve: Graf te Blauwhuis